Tên di sản : Chùa Vích
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : 70/2008/QĐ – BVHTTDL
Giới thiệu
Chùa Vích có cấu trúc chung gồm nhà bái đường, trung đường và chính điện. Chùa có cấu tạo theo hình chữ Công. Trên cơ sở cấu trúc cơ bản đó, chùa hình thành thêm hành lang, tam quan, nhà tổ và nhà thờ mẫu.
Cái đẹp của chùa Vích nổi lên với những công trình mà địa hình và phong cảnh xung quanh là điều kiện không bao giờ rời nhau đối với kiến trúc. Cảnh thiên nhiên được khai thác, uốn nắn và bổ sung làm toát ra đặc điểm truyền thống trong kiến trúc cổ là sự hài hoà địa hình, phong cảnh trong đó có ẩn náu yếu tố phong thuỷ. Vị trí phía nam là dãy Trường Sơn, phía Tây và con sông Kênh De án ngữ, phía đông là biển và đảo khơi cho đến việc chùa với kiểu nhà có số 3, 5 gian lẻ cho thấy ý tưởng mà kiến trúc sư kiêm thầy địa lí từ nhiều thế kỉ trước đã lựa chọn cho việc dựng chùa Vích.
Toàn bộ kiến trúc chùa Vích được bố trí trên một diện tích rộng 5.292m2 gồm tam quan, chùa chính, nhà Tổ và phủ Mẫu. Chùa có hồ nước với diện tích 5.292m2, sự lưu thông dòng chảy với sông Kênh De cùng với gió trời làm cho mặt hồ luôn gợn sóng.
Tam quan của chùa thiết kế theo lối 3 gian 2 tầng, mái có chiều cao là 8,68m; chiều rộng 3,23m, chiều dài 8,40m gồm 3 cửa, vòm chính giữa là Phật môn, hai bên là Pháp môn và Tăng môn. Phần giao nối giữa cửa chính với hai cửa bên, có hai làn cầu thang. Hai gian tầng trên che phần chiếu nghỉ cầu thang để lên gác chuông, gác chuông được thiết kế cao để treo quả chuông nặng tới 100kg được gọi là “Bích chuông tự”. Mặt trước tam, phần đỉnh gác chuông đề chữ “Bích Tiên Tự” (chùa Bích Tiên) và đôi câu đối 2 bên phật môn được đắp nổi.
Chùa Vích là công trình kiến trúc huy động nhiều công sức của cải của dân làng. Sự ganh đua của các dòng họ trong làng đã thúc đẩy việc tìm kiếm v��t liệu, thợ mộc và đặc biệt kiểu dáng để chùa có phong cách khá độc đáo khi so sánh với các ngôi chùa khác trong vùng.
Phía Tây Bắc, trong khuôn viên chùa có dựng 2 tấm bia: 1 tấm kê trên bệ đá, ghi tên những người cung tiến; 1 tấm rùa đội cao 1,35m; rộng 0,65m; dày 0,14m.
Từ đầu hồi chùa về phía Bắc là khoảng sân rộng 12m là nhà thờ tổ, cuối sân là phủ mẫu thờ Liễu Hạnh.
Kiến trúc chùa Vích thực chất có nguồn gốc từ kiến trúc dân gian với kết cấu khung gỗ đã quen biết từ lâu đời, mang đặc điểm của kiến trúc cổ Việt Nam thế kỉ XVII – XVIII.
Loại hình hiện vật ở chùa Vích phong phú và đa dạng phản ánh phong cách nghệ thuật của những thế kỉ XVII – XIX. Các hiện vật ta có thể kể đến các tượng: Quan âm Thị Kính, Quan âm toạ sơn, Tam thế (3 pho), tượng Phật, 2 vị tổ và thần thổ địa (3 pho), Phật Bà Quan Âm, gia đình Trang Vương (5 pho), Kim Đồng Ngọc Nữ (2 pho), Ngọc Hoàng, Bắc Đẩu, Nam Tào, Cửu Long, Thánh tăng và 2 vị hộ Pháp (3 pho), Đức Thánh hiền (1 pho).